TAALUMA YA UIMBAJI NYIMBO ZA INJILI

UIMBAJI  NI TAALUMA

Mwimbaji asiyejua kuimba hawezi kuwa huru kuhudumu ni muhimu afahamu uimbaji, ili aimbe kwa uhuru na kwa ufanisi. Ufanisi unahitaji muda wa mazoezi yakutosha pamoja na mwalimu mwenye uwezo wakukuelekeza jinsi ya kuimba Muziki (uimbaji) upo katika mafungu makuu mawili:

1.          Vocal

2.          Instrumentals

VOCAL:

-     Ni sauti ya wanadamu. Sauti isiyochanganywa kitu chochote. Sauti asilia ya mtu (Natural voice)

INSTRUMENTALS:

-     Ni sauti zitokanazo na vyombo. Sauti pasipo kuchanganywa na kitu chochote yaani ala za muziki.

Sehemu hizi mbili zikichanganywa pamoja hufanya kitu kinachoitwa muziki (uimbaji) na kukamilisha maana ya neno muziki.

SAUTI.

Ni hisia inayonaswa na masikio na (hutengenezwa) na msuguano wa hewa katika mzunguko, mgongano wa vitu au mkwaruzo kiasi cha kutoa mlio (sauti).

SAUTI –MLIO (AUDIBLE, SOUND)

Kitaalamu Sauti ina misingi au kanuni. Misingi hiyo ni Miwili. Ni kwa misingi ya sehemu hizo mbili kuu- Sauti

hujengwa/huumbika, tutaelewa misingi hiyo vizuri kwa kuziangalia tabia za sauti

(Characteristics of Musical Sound) Au tabia za milio.

-     Msingi wa kwanza:

Sauti ina tabia ya – Melody – Yaani kwa Kiswahili – Ghani
Melody – Ghani – Ni mistari ya sauti ya muziki inayotambulisha chanzo (tone) cha wimbo

ni sauti yenye kuelekeza ubora wa mtiririko wa ghani (melody) unaokupa hisia ya mlio unaohusika au unaousikia.

Rhythm – Ni utaratibu au mfumo wa aina ya mwendo wa sauti katika wakati au mfululizo wa sauti katika muda, mwendo, pigo, mdundo au msisimko. Uwezo wa sauti wa kutembea katika wakati usiobadilika.

Harmony – Mkusanyiko wa sauti unaopendeza, utaratibu au mfumo wa ulinganifu wa sauti, usawa, muafaka, kusikilizana pasipokuachana kwa sauti au kuwa nje ya tune hasa wakati kuna watu wengi wanaimba, katika ngazi tofauti yaani sauti ya msitari wa 1, 2, 3 na 4 pamoja.
Unison—Ni sauti ya aina moja inayoimbwa na watu wengi bila ya kutofautisha ngazi za sauti ya kwanza, pili, tatu na nne. Na kwa kawaida sauti ya unison hutumia sauti ya kwanza.

Form – Ni mwonekano wa kipekee, utaratibu au mfumo wa kuweka uimbaji katika aina ya mfumo unaojitambulisha katika mtindo wake wenyewe kama vile mtindo wa kizungu, wa kiafrika, kinyakyusa, kibena nakadhalika.

Tone Color – Aina mbalimbali za sauti kufuatana na chombo au mtu anayeimba

– kwa mwanadamu sauti hutegemea mapafu yake na mishipa ya fahamu ya kichwani.

Yaani sauti kavu, sauti laini, yenye mikwaruzo, yenye mawimbi nakadhalika,

kusikika kwa sauti kipeke, kivyake kwa kadri ya mtu anavyotoa sauti au chombo kinavyo toa sauti kwa namna ya mlio wake

Msingi wa Pili:

Sehemu ya kwanza Nimetaja nadharia ya tabia za sauti, tabia hizi huwezi kuziona wala kuzihisi, ama kuzisikia, ila unaweza kuzifikiria katika mawazo.

-     Kuimba sio nadharia wala mawazo ni matendo halisi.

-     Nadharia hiyo lazima itafsiriwa katika vitendo tunavyoweza kuviona, kuhisi, kusikia tabia za sauti au milio hiyo.

-     Haya yanawezekana kwa kutumia nyenzo, njia za muziki za kiufundi zinazotuwesha kutenda.
(Musical Skills Performance Methods)

Nyenzo au njia hizo ni:

(a)      Kuimba – (Singing – Melody)                  Unapoimba ndipo Ghani itajitokeza katika mpangilio wa sauti kwa njia inayopendeza na kwa utaratibu, hapo Tone Color itasikika yaani kwa kuimba wimbo, ghani na aina za sauti katika ubora wake utasikika.

(b)      Kupiga vyombo vya muziki Accompanyments vikolezo. Melody ambayo ni Ghani itasikika – Tone color pia itasikika.

(c)       Form, Kutenda vitendo – (Moving Movement Steps) Rhythm Na Form itaonekana yaani kucheza kwa mwendo   wa mapigo. Yaani sauti na maneno unayoimba    yataenda kwa kufuata mapigo na midundo ya wimbo na kuwa na muonekano wa kipekee.

(d)      Harmony. Kusikiliza ndiko kutakuwezesha kuleta ulinganifu katika mkusanyiko wa sauti za kupendeza na kukuwezesha uimbe sawasawa na sauti nyingine bila kuhitilafiana wala kuachana au kuwa nje ya ghani.

(e)      Kuunda au Ubunifu (Creation – Form, Rhythm na melody) Wimbo utakamilishwa kwa kuunganisha nyenzo hizo nakuwa halisi yaani wimbo halisi wenye kusikika vizuri.

Katika msingi huu wa pili tunafika katika kukamilisha muziki na ndiyo uimbaji. Muziki ni sayansi lakini kila mmoja wetu anayo na anaweza kuitendea kazi kwa kujifunza na kujizoeza.

SIFA ZA MWIMBAJI.

Kazi ya kumwimbia na kumsifu Mungu ni huduma inayodai maisha ya mtu kujitoa kikamilifu na kuwa na mwenendo ulio safi.

-     Mungu aliwaweka waimbaji katika hekalu waifanye huduma hiyo maalumu.

-     Kwa hiyo ni lazima pawepo na sifa za kutosha na mchakato yakinifu kuhusu mwimbaji anayefaa kuifanya huduma hii kubwa.

-     Mwimbaji ni chombo cha sifa za Mungu ni lazima chombo hicho kiwe na sifa zinazoendana na sifa za Mungu na heshima kimfaacho Bwana kwa kazi hiyo.

“Mpigieni BWANA vigelegele enyi wenyi haki, Kusifu kunawapasa wanyofu wa moyo (Zaburi 33:1 1)

ROHO YA UIMBAJI

Ni kujaa Neno, kusemezana, kushangilia, kuimba kufundishana, kuonyana, kujaliana, umoja na shukrani,

“Tena msilewe kwa mvinyo ambamo mna ufisadi ;bali mjazwe roho, mkisemezana kwa zaburi natenzi na nyimbo za rohoni, huku mkiimba na kumshangilia Bwana mioyoni mwenu; na kumshukuru Mungu Baba siku zote kwa mambo yote, katika jina lake Bwana wetu Yesu Kristo” (Waefeso 5:18-20)

“Neno la Kristo na likae kwa wingi ndani yenu katika hekima yote, mkifundishana na kuonyana kwa zaburi na nyimbo, na tenzi za rohoni, huku mkimwimbia Mungu kwa neema mioyoni mwenu”. (Wakolosai 3:16-17)

hii ndiyo Roho ya uimbaji.